"Als onderzoeker kan ik impact hebben en mee verschil maken"
Ann Verlinden doet onderzoek naar de journalist van morgen
Wat moet de journalist van morgen kennen en kunnen? Die vraag houdt Ann Verlinden, onderzoeker binnen Creative and Innovative Business (CIB) momenteel bezig. Een thema dat haar nauw aan het hart ligt: “Alles wat met journalistiek te maken heeft, boeit mij. Ik heb dat werk zo’n tien jaar lang jaar lang met veel plezier gedaan."
Wat houdt je onderzoek precies in?
‘De journalist en de redactionele omgeving in 2025’. Dat is de officiële titel. Redacties zitten vaak met de handen in het haar omdat het speelveld voortdurend verandert en de rol van de journalist ongelooflijk snel evolueert. Denk aan de samensmelting van mediahuizen, de digitalisering en de enorme impact van social media en smart devices. We swipen en scrollen en consumeren het nieuws op een totaal andere manier dan pakweg vijftien jaar geleden. Bovendien moeten redacties, als gevolg van besparingen, steeds meer doen met minder mensen. Waardoor hoofd- en eindredacteurs amper tijd hebben om na te denken. Over hun eigen rol als journalist, over de organisatie en de structuur van hun redactie, maar ook, als zij iemand aanwerven: wie moet dat dan zijn? Hierover doe ik diepte-interviews met journalisten, om te zien hoe dat speelveld veranderd is, wat de rol van een journalist is, welke competenties hij/zij moet hebben.
Bedoeling is om een instrument te maken voor leidinggevenden én voor journalisten. Een soort van profielschets: welk type journalist ben ik? Ben ik een nieuwsjager of eerder een verhalenverteller? Geëngageerd, constructief, … Want journalist is een job geworden met vele gezichten. De profielschets helpt journalisten (in spe) met de vraag ‘Welke journalistenjob past bij mij?’ of ‘In welke redactie pas ik?’ Voor leidinggevenden biedt het een leidraad om te bepalen welk type ze best aanwerven.
We swipen en scrollen en consumeren het nieuws op een totaal andere manier dan pakweg vijftien jaar geleden. Bovendien moeten redacties, als gevolg van besparingen, steeds meer doen met minder mensen.
Hoe ben je in onderzoek terecht gekomen?
Ik ben er zo’n vijf jaar geleden per abuis ingerold. Ik gaf toen al les in de opleiding journalistiek, eerst in combinatie met een fulltime job als creative producer bij WPG Uitgevers. Daarvoor heb ik als journalist gewerkt voor radio en tv. Door het project ‘Jail tv’ raakte ik betrokken bij onderzoek. Jail tv onderzocht het belang van een intern tv-kanaal in Leuven-Centraal. In samenwerking met studenten van Thomas More maakten gevangenen een eigen journaal en reportages. Als docente heb ik dat project mee begeleid en samen met de afdeling psychologie van Thomas More deed ik onderzoek naar de mediabehoeften van gevangenen: wat willen ze zien en waar hebben ze nood aan?
Daarna volgde het project Traces. Dat ging over digital storytelling en technologie binnen musea. Toen hebben we workshops ontwikkeld om Europese musea te ondersteunen in hun digitale shift. Een museum is de dag van vandaag immers meer dan een gebouw waar dingen worden bewaard en tentoongesteld.
Toen was ik vertrokken als onderzoeker. Ik vind het fijn om de combinatie van onderwijs en onderzoek te doen: de ene job is inspirerend voor de andere. Als journalist is het soms frustrerend dat er zo weinig tijd is voor diepgang. Zeker als je voor het nieuws werkt. Echt je tanden in iets zetten, kan bijna niet meer. De kans om iets in de diepte te onderzoeken heb ik nu wel.
In de journalistiek is er soms weinig tijd voor diepgang. Die tijd heb ik als onderzoeker wel. Al is er altijd te weinig tijd natuurlijk…
Wat mis je?
Verhalen maken, dagenlang in de montagecel zitten en de puzzel leggen. Dat deed ik enorm graag. Interviews doen met mensen, gesprekken voeren,… Gelukkig valt dat niet helemaal weg in mijn huidige job als onderzoeker.
Voor Traces, bijvoorbeeld, interviewde ik museumexperten en schreef ik een booklet en artikels. Terug verhalen vertellen, dus.
Waar ben je meest trots op?
Dit nieuwe onderzoek naar de ‘journalist van morgen’, daarmee kunnen we impact hebben en mee het verschil maken. Wat nu al uit de interviews naar voren komt, is de moeite waard. Voor mij is dit een perfect voorbeeld van praktijkgericht onderzoek. Precies omdat de journalistiek zelf geen tijd heeft om daarmee bezig te zijn.
Stel: je hebt onbeperkte middelen en tijd, welk onderzoek zou je dan uitrollen?
Ik zit te broeden op twee zaken. Als ik zie wat er nu gebeurt in de culturele sector en de journalistiek, dan denk ik dat er dringend nood is aan een alternatief statuut voor freelancers in creatieve beroepen. Zij zijn heel kwetsbaar en bovendien kan je hen niet gelijkstellen aan andere zelfstandigen. Onderzoeken wat de mogelijkheden hiervoor zijn, is maatschappelijk relevant omdat creatieve beroepen in het algemeen niet naar waarde geschat en betaald worden.
Daarnaast ben ik mateloos geïnteresseerd in onderwijs en ons huidige onderwijssysteem. Enkele jaren geleden heb ik daarover een boek geschreven, vooral over het talent dat verloren gaat. Dat wil ik verder uitzoeken: in hoeverre kloppen de adviezen die jongeren krijgen? Worden die geëvalueerd? Ik vind dat ons systeem jonge mensen vaak te snel afschrijft. Heel veel kinderen en jongeren maken wel eens een fase door waarin het minder goed of echt slecht gaat. Dat heeft niet noodzakelijk met een gebrek aan competenties of talenten te maken. Maar zo’n lastige fase is soms wel genoeg om iemand naar een richting te sturen waar die persoon niet thuishoort, met alle gevolgen van dien. Er is te weinig aandacht voor persoonlijke ontwikkeling, om de juiste mensen op de juiste plaats te brengen en te zoeken naar een context waarin ze goed functioneren.'
Interesse in onderzoek naar de journalistiek in Vlaanderen? Bekijk dan onderstaande webinar. Vanaf 37:25 presenteert Ann Verlinden haar onderzoek rond de journalist van morgen.
Ann Verlinden