Minimuminkomen beschermt niet tegen armoede
CEBUD@Thomas More onderzocht het minimuminkomen van 18 verschillende gezinssamenstellingen, die volstaan meestal niet
Met een minimuminkomen een menswaardig leven leiden? Dat is niet mogelijk voor alle Vlamingen. Voor het jaar 2020 onderzocht het Centrum voor Budgetadvies en -Onderzoek (CEBUD) van de Thomas More hogeschool de minimuminkomens uit arbeid en sociale zekerheid van 18 verschillende gezinstypes. De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat die inkomens meestal niet volstaan.
Koppel met kinderen in de kou
CEBUD vergeleek het minimuminkomen van 18 verschillende gezinstypes met hun referentiebudget. Het referentiebudget is het minimale inkomen dat een gezin nodig heeft om menswaardig te kunnen leven. Het onderzoek maakt een verschil tussen gezinnen die een sociale woning huren en gezinnen die op de private markt huren. “Wat opvalt, is dat het koppel met de twee kinderen nooit toekomt met een minimuminkomen. Zowel niet als ze een woning huren op private huurmarkt als wanneer ze een sociale woning huren.”, zegt Bérénice Storms, onderzoeksmanager bij CEBUD.
Leefloon en werkloosheidsuitkering schieten overal tekort
Gezinnen met een leefloon of een minimum werkloosheidsuitkering die huren op de private markt komen niet rond. Ook de minimuminkomens van het gepensioneerde gezin liggen onder het referentiebudget. Voltijds werken zorgt voor een hoger inkomen maar toch beschermt ook dat minimumloon niet altijd tegen armoede.
Sociale woning helpt
Wie een sociale woning kan huren, is veel beter af. Een alleenstaande en een gepensioneerd koppel kunnen dan rondkomen met hun minimuminkomen. Toch is het voor een koppel met twee kinderen zelfs dan onmogelijk om met een minimuminkomen een menswaardig leven te leiden. Een sociale woning vermindert het noodzakelijk huishoudbudget aanzienlijk. Het probleem is dat er eind 2020 al bijna 170.000 mensen in de wachtrij stonden voor zo’n sociale huurwoning.
Beperkte impact van sociale voordelen
Doorheen de jaren zorgden overheden en andere instanties voor verschillende sociale voordelen. Zo is er bijvoorbeeld de verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg wanneer je naar de dokter gaat. Of bestaat er een sociaal tarief voor energie en water. Die initiatieven helpen tegen armoede, maar ze volstaan niet. Ze dichten onvoldoende het gat tussen het inkomen en het nodige referentiebudget.
Nood aan sterk beleid
Volgens het onderzoek van CEBUD is menswaardig leven niet voor elke Vlaming weggelegd. Daarom pleiten ze voor een sterk armoedebeleid, Marieke Frederickx, onderzoeker bij CEBUD: “Om armoede effectief te bestrijden is een verhoging van de minimuminkomens noodzakelijk. Maar ook het verminderen van noodzakelijke uitgaven voor bijvoorbeeld huisvesting, onderwijs, energie en mobiliteit zijn structurele maatregelen die armoede verminderen.”
Op 14 oktober vindt er tijdens de studiedag van CEBUD een politiek debat plaats over het bestrijden van armoede met onder andere Frank Vandenbroucke en Wouter Beke. Ook u kan daar nog bij zijn.
Marieke Frederickx
Hoe berekende CEBUD de doeltreffendheid van de minimuminkomens?
CEBUD legde het minimuminkomen van verschillende types gezinnen naast hun referentiebudget. Referentiebudgetten zijn geprijsde korven van goederen en diensten en geven een antwoord op de vraag: “Hoeveel inkomen heeft een gezin minimaal nodig om volwaardig te participeren aan de maatschappij?” Het antwoord op die vraag is voor elk gezin verschillend. Een alleenstaande, een koppel met kinderen, een gepensioneerd koppel leven allemaal in een verschillende situatie, hebben andere noden en dus ook een ander referentiebudget.
Voor het minimuminkomen vertrokken de onderzoekers van het bruto-inkomen. Dat inkomen verminderden ze met de sociale zekerheidsbijdragen en de persoonsbelasting en vermeerderden ze met het groeipakket (vroeger de kinderbijslag). Dat bedrag wordt het netto besteedbaar inkomen genoemd.
Over CEBUD
CEBUD is het Centrum voor Budgetadvies en -Onderzoek, verbonden aan de Thomas More hogeschool. CEBUD heeft sinds 2008 een unieke expertise opgebouwd in het ontwikkelen en toepassen van referentiebudgetten. Referentiebudgetten geven via een wetenschappelijk onderbouwd kader weer hoeveel inkomen een specifiek gezin minimaal nodig heeft om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij. Daarnaast onderzoekt CEBUD ook andere armoedethema’s zoals het organiseren van een doeltreffende budget- en schuldhulpverlening en het veerkrachtiger maken van de consument.
CEBUD bestaat dit jaar 10 jaar en we vieren dit met een feestelijke studiedag! Je krijgt interessante sessies over het belang van een menswaardig inkomen, een panelgesprek met deskundigen en politici (met onder meer Frank Vandenbroucke en Wouter Beke), grappige reflecties van Soe Nsuki en leerrijke workshops.